Πολλοί θεωρούν το πεντάνευρο «ζιζάνιο» και άχρηστο χόρτο, καθώς το συναντούν σχεδόν παντού, από τους αγρούς και τις άκρες των δρόμων, μέχρι και σε κατοικημένες περιοχές.
Το πεντάνευρο είναι γνωστό από την αρχαιότητα και οι θεραπευτικές του ιδιότητες αναφέρονται από τον Διοσκουρίδη, το Γαληνό και άλλους διάσημους γιατρούς.
Ανήκει στην οικογένεια Plantaginaceae (Πλανταγινίδες) και η κοινή του ονομασία είναι πεντάνευρο ή αρνόγλωσσο (Plantago major). Βέβαια, σε διάφορες περιοχές της χώρας μας το συναντάμε με διάφορες ονομασίες, όπως ψύλλιο, μούσα, πλαντάγινο, πλατάγκο, κορακοπόδι, κατουρόχορτο, περδικοπάτημα, ψαλιδόχορτο και άλλα.
Τα είδη του βοτάνου που φέρουν το όνομα πεντάνευρο και συναντάμε στη χώρα μας, είναι συνήθως τέσσερα: το μικρό πεντάνευρο (Plantago lagopus L), το πλάταγκο το λογχοειδές (Plantago lanceolata L), το μεγάλο πεντάνευρο (Plantago major L), το Plantago bellardii All ή μαλλιαρό πεντάνευρο. Υπάρχουν και άλλα είδη, όπως το Plantago afra, το indica, το ovate κλπ.
Οπως προαναφέραμε, το βότανο χρησιμοποιούταν ήδη από την αρχαιότητα ενώ αποτελούσε πανάκεια, (φάρμακο για τα πάντα) σε αρκετούς πολιτισμούς. Οι Ινδιάνοι ονόμαζαν το φυτό αυτό «φάρμακο της ζωής».
Αυτα που πρέπει να ξέρετε για το πεντάνευρο
1. Εχει μεγάλα πλατιά σκουροπράσινα φύλλα με πέντε νεύρα που διακρίνονται πολύ εύκολα αν σπάσουμε το κοτσάνι των φύλλων του. Το λογχοειδές, διαφέρει από το πεντάνευρο το μεγάλο, στα φύλλα που είναι πιο μακρόστενά και λογχοειδή, ενώ τα στάχεια του είναι πιο κοντά, ωστόσο έχει τις ίδιες φαρμακευτικές ιδιότητες. Τα φύλλα του είναι φαγώσιμα αλλά λίγο σκληρά, γι’ αυτό μαζεύουμε κυρίως τα νεαρά, τρυφερά, φρέσκα φύλλα και αφαιρούμε τα κοτσάνια. Η γεύση τους είναι ελαφρώς πικρή σαν του σπανακιού. Τα φύλλα όταν ξεραθούν γίνονται ένα καλό τσάι.
2. Η χημική ανάλυση του Πεντάνευρου (Plantago major) έδειξε ότι περιέχει το γλυκοσίδιο Aucubin. Το Acubin αναφέρεται στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Toxicology ως μια ισχυρή αντι-τοξίνη. Το πεντάνευρο έχει και άλλα αποτελεσματικά συστατικά, όπως βιταμίνη C, απιγενίνη, βαϊκαλεΐνη, βενζοϊκό οξύ, χλωρογενικό οξύ, κιτρικό οξύ, φερουλικό οξύ, ολεανολικό οξύ, σαλικυλικό οξύ, και ουρσολικό οξύ.
3. Το πεντάνευρο είναι εδώδιμο και φαρμακευτικό, τα τρυφερά του φύλλα είναι βρώσιμα και κόβονται ωμά σε σαλάτες ή μαγειρεύονται όπως τα χόρτα. Στη βοτανοθεραπευτική χρησιμοποιείτε όλο το φυτό. Ανθίζει από την άνοιξη ως το καλοκαίρι. Τα φύλλα του συλλέγονται το καλοκαίρι και τα σπόρια του στο τέλος του φθινοπώρου.
4. Το 2014 ανακηρύχθηκε ως «φαρμακευτικό φυτό της χρονιάς».
5. Το πεντάνευρο χρησιμοποιείται ως αντικαταρροϊκό και αποχρεμπτικό, δηλαδή ωφέλιμο σε παθήσεις του αναπνευστικού (βήχα, κοκίτη, βρογχικό άσθμα, βρογχίτιδα, φυματίωση, αναπνευστική καταρροή).
Είναι διουρητικό, δηλαδή ωφέλιμο σε παθήσεις του ήπατος, των νεφρών και της ουροδόχου κύστης, αλλά και την αιμορραγία του ουροποιητικού συστήματος.
Είναι στυπτικό και ωφέλιμο στη διάρροια, δυσκοιλιότητα, κυστίτιδα, γαστρίτιδα, κολίτιδα, τα πεπτικά έλκη, τη δυσεντερία, το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου.
6. Για εξωτερική χρήση τα φρέσκα κοπανισμένα φύλλα του πεντάνευρου χρησιμοποιούνται σαν κατάπλασμα σε αιμορραγίες, πληγές, τσιμπήματα εντόμων, δαγκώματα σκύλων ή φιδιών. Ακόμα στη θεραπεία των αιμορροΐδων, των συριγγίων και των ελκών.
Για τη βρογχοκήλη χρησιμοποιούνται επιθέματα στο λαιμό με φρέσκα φύλλα πεντάνευρου κοπανισμένα και ανακατεμένα με λίγο αλάτι. Το αφέψημα του φυτού ή το υγρό που λαμβάνεται με απόσταξη θεωρείται καλό κολλύριο γιατί περιέχει ιριδοειδή.
7. Τα φύλλα του πεντάνευρου περιέχουν ουσίες που έχουν επίδραση στη μείωση των συνολικών λιπιδίων, των τριγλυκεριδίων, της χοληστερόλης, και των λιποπρωτεϊνών στο αίμα και ενδείκνυνται ως προληπτικό για καρδιακές παθήσεις.
Βοηθούν να καθαρίσει το σώμα από την περίσσεια της χοληστερόλης, ανεβάζουν τα επίπεδα της καλής χοληστερίνης, στο αίμα και δυναμώνουν τα τριχοειδή αγγεία.
8. Οι σπόροι περιέχουν mucilage μέχρι 30% (πηχτή φυσική ουσία σαν κόλλα) που φουσκώνει στο έντερο, ενεργώντας σαν καθαρτικό και κατευναστικό στις ερεθισμένες μεμβράνες.
Οι σπόροι χρησιμοποιούνται και στην θεραπεία των παρασιτικών σκουληκιών. Οι σπόροι του σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, είναι μια από τις υψηλότερες πηγές ινών που υπάρχουν στις τροφές.
9. Ως σιρόπι ή βάμμα το πεντάνευρο χρησιμοποιείται για λήψη από το στόμα στον ξηρό βήχα, τη χρόνια βρογχίτιδα και εν γένει υποστηρικτικά στη θεραπεία ασθενειών που σχετίζονται με πνευμονική αδυναμία. Τέλος, το πεντάνευρο ως σύμβολο συνδέεται με την τραχύτητα, την επιβολή και την αντοχή.
10. Για τις παθήσεις του αναπνευστικού αλλά και για το κρυολόγημα χρησιμοποιούμε έγχυμα από πεντάνευρο 1-3 φορές την ημέρα. Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε 2 κουταλιές του τσαγιού ξηρό βότανο, το καλύπτουμε και το αφήνουμε 10 λεπτά. Σουρώνουμε και το πίνουμε. Αφέψημα της ρίζας του χρησιμοποιείτε κατά του ζαχαρώδους διαβήτη.
11. Εξωτερικά χρησιμοποιούνται τα φρέσκα φύλλα του πεντάνευρου. Τα πλένουμε και τα αφήνουμε να μουλιάσουν για μια ώρα σε ένα δοχείο όπου προσθέτουμε λίγο βραστό νερό. Στη συνέχεια τοποθετούνται ως κατάπλασμα.
Για τις φουσκάλες που δημιουργούνται στα πόδια μας από το περπάτημα, βάζουμε λίγα φύλλα πεντάνευρου μέσα στα παπούτσια μας.
Μπορούμε να φτιάξουμε αλοιφή και να τη χρησιμοποιήσουμε ως κρέμα νυκτός για τις ρυτίδες.
12. Σε περίπτωση που μία σφήκα ή μέλισσα σας τσιμπήσει, τότε η περιοχή αρχίσει να πρήζεται και να σχηματίζεται φλεγμονή. Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορείτε να σταματήσετε τον πόνο και το οίδημα πολύ εύκολα χρησιμοποιώντας ένα φρέσκο φύλλο πεντάνευρου. Ο πόνος θα αρχίσει να υποχωρεί μέσα σε λίγα λεπτά.
Για τα τσιμπήματα από κουνούπια, κάντε ένα γρήγορο ντους και αλείψτε τις περιοχές του δέρματός σας, που δέχτηκαν τα τσιμπήματα, με λάδι πεντάνευρου. Και σε αυτή την περίπτωση, μέσα σε λίγα λεπτά, ο πόνος και ο κνησμός θα υποχωρήσουν.
13. Αν θέλετε να φτιάξετε εμποτισμένο έλαιο πεντάνευρου, συλλέξτε μερικά φύλλα από περιοχή που δεν έχει εκτεθεί σε ψεκασμούς από χημικά σκευάσματα. Πλύντε τα σχολαστικά στο νεροχύτη, αφήστε τα να στεγνώσουν καλά, τυλίξτε τα ένα-ένα και κόψτε τα σε φέτες.
Τα φύλλα τεμαχίζονται για να εκτεθεί ο χυμός τους όσο περισσότερο στο λάδι που θα χρησιμοποιήσουμε μέσα στο βάζο.
Τοποθετήστε το βότανο (1/4) μέσα σε ένα καθαρό και στεγνό βάζο και γεμίστε το με ελαιόλαδο μέχρι πάνω. Βεβαιωθείτε ότι όλα τα φύλλα είναι βυθισμένα στο λάδι και ανακατέψτε με τη λαβή της ξύλινης κουτάλας ή με ένα μαχαίρι για να αποτρέψετε το σχηματισμό φυσαλίδων αέρα στο εσωτερικό του. Τοποθετείστε το βάζο σε θερμοκρασία δωματίου στο ντουλάπι ή κοντά σε παράθυρο που το βλέπει ο ήλιος.
Ανακινείστε το βάζο καθημερινά, τουλάχιστον για τις πρώτες ημέρες και μετά από 4-6 εβδομάδες, στραγγίξτε καλά το λάδι και τοποθετείστε το σε ένα άλλο βάζο ή μπουκάλι, κατά προτίμηση σκουρόχρωμο. Βάλτε ετικέτα και αποθηκεύστε το σε ένα πιο δροσερό, ξηρό και σκοτεινό μέρος.
14. Προσελκύει άγρια ζωή στον κήπο μας. Προσφέρει τροφή στις κάμπιες πολλών ειδών πεταλούδων.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Γενικά, το πεντάνευρο είναι ασφαλές στη χρήση του.
Ωστόσο, το πεντάνευρο θεωρείται ισχυρό πηκτικό. Αυτό μπορεί να εξεταστεί εύκολα αν ανακατέψουμε νερομπογιά με νερό και προσθέσουμε τσάι από πεντάνευρο. Τα μέρη του χρώματος θα χωριστούν αμέσως μόνιμα από το νερό.
Εξαιτίας μάλιστα αυτής της μοναδικής ιδιότητας, το πεντάνευρο χρησιμοποιήθηκε σαν αλοιφή πληγών στο πεδίο της μάχης, για αυτό λεγόταν και «χορτάρι του στρατιώτη».
Για το λόγο αυτό, όσοι παίρνουν αντιπηκτικά ή όσοι είναι επιρρεπείς σε θρόμβους αίματος δεν πρέπει ποτέ να το χρησιμοποιήσουν εσωτερικά.
Καλό λοιπόν είναι όταν χρησιμοποιείται ένα βότανο, στην προκειμένη περίπτωση το πεντάνευρο και ήδη παίρνετε κάποια φαρμακευτική αγωγή ή έχετε κάποιο πρόβλημα υγείας, να συμβουλεύεστε πρώτα το γιατρό σας.
*Οι πληροφορίες που περιέχονται στην σελίδα ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την γνωμάτευση του ιατρού σας. Αν αποφασίσετε να ακολουθήσετε κάποια θεραπεία ή διατροφή ρωτήστε τον προσωπικό ιατρό σας.
Social Plugin