Cichorium intybus
Κοινές ονομασίες: Κιχώριο το ίντυβο, κιχόριο, κιχώρι, πικροράδικο, πικροκόλλα, πικραλίδα, πικρομάρουλο, παπαδουλιά.
Το κιχώριο είναι γνωστό για τις θεραπευτικές του ιδιότητες από την Αρχαία Αίγυπτο.
Είναι πολυετής πόα που φτάνει το 1 μέτρο ύψος....
Τα φύλλα του είναι λογχοειδή, ενώ το χρώμα του άνθους του είναι συνήθως μπλε και λιγότερο συχνά ροζ ή λευκά. Ανθίζει από τον Ιούλιο μέχρι τον Οκτώβριο και κυρίως σε εύκρατο κλίμα ενώ οι σπόροι ωριμάζουν Οκτώβριο- Νοεμβριο.
Τα άνθη είναι ερμαφρόδιτα (έχει τόσο αρσενικά όσο και θηλυκά όργανα) και γονιμοποιούνται από τις μέλισσες, με τη δική του γύρη. Το φυτό είναι αυτογονιμοποιούμενο.
Κατάλληλο για: φωτεινά (αμμώδη), μεσαία (αργιλώδη) και βαριά (άργιλος) εδάφη στραγγιζόμενα καλά. Αναπτύσσεται σε μέτρια όξινα ή βασικά εδάφη αλλά δεν μπορει να αναπτυχθεί στη σκιά. Προτιμά υγρό χώμα.
Η γεύση του είναι ιδιαίτερα πικρή, αλλά αν μαγειρευτεί (σε πίτες, σε σάλτσες κ.λπ.) δεν είναι τόσο έντονη. Η ρίζα του κιχωρίου είναι πολύ διαδεδομένη στην Ευρώπη ως υποκατάστατο του καφέ και χρησιμοποιείται ευρέως στη μαγειρική.
Ιστορικά στοιχεία
Είναι βότανο γνωστό από την αρχαιότητα.
Το ραδίκι αναφέρεται σε συγγράμματα της εποχής των Φαραώ.
Ο Διοσκουρίδης αναφέρει τις διουρητικές ιδιότητες του βοτάνου ενώ το πικρό ραδίκι, αναφέρεται σε πάπυρο που χρονολογείται από το 4000 π.κ.χ..
Ο Επίκουρος τα αναφέρει με την ονομασία Σέρις και τα κατέτασσε σε δύο είδη. Στην ´κηπευτική´, που είναι φυτό με λεπτά φύλλα και πικρή γεύση και στην ´ήρεμη´ που είναι πλατύφυλλη και πιο γλυκιά. Μία παραλλαγή της ήρεμης Σέρις είναι τα αντίδια με τα πολυσχιδή φύλλα που καλλιεργούνται ευρύτατα σήμερα.
Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν το πικρό ραδίκι ωφέλιμη και υγιεινή τροφή.
Αναφέρεται από τον Γαληνό ως αντιδιαβητικό και ηπατικό.
Στους αρχαίους Ρωμαίους ο χυμός του χρησιμοποιούνταν σε μείγμα με ροδέλαιο και ξίδι, ως μέσο κατά του πονοκεφάλου.
Προπάντων στην εποχή του μεσαίωνα αποδίδονταν στο ραδίκι μαγικές δυνάμεις.
Οι άνθρωποι πίστευαν ότι γίνονται άτρωτοι από βέλη και αιχμηρά όπλα.
Στην εποχή του Φρειδερίκου του Μεγάλου προωθήθηκε η καλλιέργεια του ραδικιού. Σε σύγγραμμα του 15ου αιώνα ο Αγάπιος Μοναχός ο Κρης αναφέρεται στις φαρμακευτικές ιδιότητες του βοτάνου ως εξής: ´Αυτό είναι ψυχρόν, το πικρότερο είναι πιο στυπτικό ενώ αυτό που κάνει άνθη μπλαβά (γαλάζια) είναι πιο εκλεκτό.
Να διαλέγεις το τρυφερό, γιατί φυσικά καθαρίζει το συκώτι και το γιατρεύει από κάθε βλάβη και κανένα άλλο δεν ωφελεί περισσότερο.
Είναι καλό σε κάθε εποχή, καλύτερο όμως το καλοκαίρι και ωφέλεια δίνουν τόσο τα φύλλα όσο και οι ρίζες τους´.
Στη λαϊκή ιατρική χρησιμοποιούσαν τα σπέρματα του φυτού σε διάφορες συνταγές για τη θεραπεία των ασθενειών του ήπατος και της χολής.
Στην Κρήτη εκτιμάται το γουλί (η ρίζα) για την οποία πιστεύουν ότι έχει συμπυκνωμένες θεραπευτικές ιδιότητες.
Συστατικά – Διατροφική αξία:
Περιέχει υψηλά ποσοστά σε βιταμίνη A (ρετινόλη), βιταμίνη C, σε σίδηρο, ασβέστιο,μαγνήσιο και κάλιο, επίσης περιέχει και βιταμίνες Β, όπως θειαμίνη, ριβοφλαβίνη, νιασίνη,αμινοξέα, λιπίδια, καροτενοειδή, ινουλίνη, αισκουλίνη, αισκουλετίνη, κιχωρίνη (0,1-0,2%), κιχωρικό οξύ (0,04-0,11%) και πικρές ουσίες όπως λακτουκίνη, λακτουκοπικρίνη και παράγωγά τους.
ΕΔΩΔΙΜΟΤΗΤΑ:
Τα φύλλα τρώγονται ωμά ή μαγειρεμένα . Είναι πικρά, ειδικά όταν τα φυτά βρίσκονται στο στάδιο της ανθοφορίας. Τα φύλλα συχνά ξεπικρίζονται αποκλείοντας το φως από το φυτό καλύπτοντας αυτό για λίγο καιρό με ένα κάδο ή κάτι παρόμοιο.
Έτσι μειώνεται η πικρίλα αλλά υπάρχει επίσης μια αντίστοιχη απώλεια των βιταμινών και ανόργανων αλάτων. Η πικρή του γεύση μετριάζεται με την προσθήκη ελαιόλαδου και λεμονιού
Να πούμε όμως εδώ, πως αυτή τους ακριβώς η πικράδα είναι που τα κάνει τόσο πολύτιμα:
Τα ξεπικρισμένα φύλλα χρησιμοποιούνται συχνά σε σαλάτες χειμώνα (που είναι γνωστά ως Chicons) και μαγειρεύονται επίσης. Τα φύλλα είναι πολύ λιγότερο πικρά το Χειμώνα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν χωρίς ξέπικρισμα σε σαλάτες. Τα λουλούδια τρώγονται ωμά στις σαλάτες.
Η ρίζα είναι ιδανική τροφή για διαβητικούς, λόγω της περιεκτικότητας σε ινουλίνη.
Ινουλίνη είναι ένα άμυλο που δεν μπορεί να αφομοιωθεί από τον άνθρωπο, τείνει να περάσει κατευθείαν μέσα από το πεπτικό σύστημα και είναι επομένως χρήσιμη για έναν διαβητικό. Ακόμη η ινουλίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν γλυκαντική ουσία κατάλληλη για διαβητικούς.
Τέλος συντελεί στην απορρόφηση του ασβεστίου, του μαγνησίου και του σιδήρου, ενώ βοηθά και στην ανάπτυξη φυσικών βακτηρίων του εντέρου, βελτιώνοντας κατά αυτόν τον τρόπο τη λειτουργία του.
Η ρίζα του φυτού είναι απαλλαγμένη από επιβλαβή συστατικά και είναι ουσιαστικά ένα πυκνός συνδυασμός τριών σακχάρων (πεντόζη, λεβουλόζη και δεξτρόζη), μαζί με taraxarcin που είναι ιδιαίτερα σημαντικό ως πηγή λεβουλόζης. Οι ρίζες τρώγονται μαγειρεμένες με διάφορες συνταγές. Οι βραστές τρυφερές ρίζες αποτελούν ένα πολύ εύγευστο χορταρικό.
Η ψημένη ρίζα χρησιμοποιείται ως ένας χωρίς καφεΐνη καφές ή ως υποκατάστατο νόθευσης. Οι τρυφερές ρίζες έχουν μια ελαφρώς πικρή γεύση καραμέλας, όταν ψήνονται ενώ ρίζες άνω των 2 ετών είναι πολύ πιο πικρές. Βοτανολόγοι στην Ευρώπη υποστηρίζουν ότι αν προσθέσετε στον καφέ σας αλεσμένη και καβουρδισμένη ρίζα κιχωρίου, εξομαλύνονται οι αρνητικές επιπτώσεις του καφέ για το στομάχι και το πεπτικό σύστημα.
ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ:
Το φυτό έχει μια μακρά ιστορία θεραπευτικών χρήσεων και έχει ιδιαίτερα μεγάλη αξία για τις τονωτικές του ιδιότητες πάνω στο ήπαρ και το πεπτικό σύστημα.
Ενισχύει τη λειτουργία του ήπατος και το αποτοξινώνει, είναι διουρητικό, ενώ ταυτόχρονα βοηθά τον καθαρισμό και την αποτοξίνωση του ουροποιητικού συστήματος. Βοηθάει στην απώλεια βάρους και στην τόνωση του οργανισμού.
Είναι πικρό τονωτικό, στομαχικό, διουρητικό, ελαφρά χολαγωγό και καθαρτικό, έχει αντιασθματικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες ενώ το εκχύλισμα των σπερμάτων του έχει ηπατοπροστατευτική δράση. Ως αφέψημα έχει ισχυρές διουρητικές, αποτοξινωτικές και τονωτικές ιδιότητες.
Επίσης λαμβάνεται για μολύνσεις του ουροποιητικού συστήματος, για ρευματισμούς, για έκζεμα και για ψωρίαση, ενεργοποιεί τη χοληδόχο κύστη και τα νεφρά συμβάλλοντας στη καλή λειτουργία τους, χρησιμοποιείται για τον έλεγχο του διαβήτη.
Οι ρίζες είναι πιο ενεργές ιατρικά. Οι ρίζες μπορούν να χρησιμοποιηθούν φρέσκες ή αποξηραμένες και είναι καλύτερο να συγκομίζονται το φθινόπωρο. Η ρίζα και τα φύλλα του είναι ορεκτικά, χολαγωγά, καθαριστικά, πεπτικά, διουρητικά, υπογλυκαιμικά, καθαρτικά και τονωτικά.
Τα εκχυλίσματα ρίζας προκαλούν βραδύτερους και ασθενέστερους καρδιακούς παλμούς. Ένα αφέψημα της ρίζας έχει αποδειχθεί ότι είναι επωφελές στην αγωγή του ίκτερου, της διόγκωσης του ήπατος, της ουρικής αρθρίτιδας και τους ρευματισμούς
Τα φύλλα συλλέγονται όταν το φυτό είναι σε ανθοφορία και μπορούν να ξηραίνονται για χρήση αργότερα.
Ένα αφέψημα του προσφάτως συγκομίζομενου φυτού χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της πέτρας στα νεφρά. Το γαλακτώδη υγρό που παράγεται εφαρμόζεται σε κονδυλώματα, προκειμένου να τα καταστρέψει. Το ραδικόζουμο θεωρείται ρόφημα ευστόμαχο και θερμαντικό.
Στην Ινδία το φυτό χρησιμοποιείται συστηματικά για την θεραπεία του διαβήτη. Αυτό έγινε αφορμή να γίνουν συστηματικά πειράματα από το National University of Singapore τα οποία τεκμηρίωσαν τις σχετικές ιδιότητες του φυτού στη μείωση των τιμών του σακχάρου.
Το 2004 από τέσσερεις Σέρβους ερευνητές αποδείχθηκε η έντονη αντιβακτηριακή δράση του φυτού.
- Καθαρισμός ήπατος: Μετά από συνεργασία δύο Πανεπιστημίων (Ινδίας και Σαουδικής Αραβίας) αποδείχθηκε η η αντιηπατοτοξική δράση του φυτού στο πλαίσιο καθαρισμού του συκωτιού από τοξικές ουσίες.
-
Καρδιολογικά: Σε σχετική έρευνα της Πολωνικής Ακαδημίας Επιστημών πιστοποιήθηκε μία καινούργια κουμαρίνη στα φύλλα του φυτού. Οι κουμαρίνες είναι φυσικά φυτικά συστατικά που έχουν ισχυρές αντιπηκτικές ιδιότητες οπότε διευκολύνουν την κυκλοφορία του αίματος και αποτρέπουν τις θρομβώσεις.
-
Ελονοσία: Οι λαογραφικές διηγήσεις στο Αφγανιστάν ότι θεράπευαν την ελονοσία πριν το πόλεμο με χρήση υδατικών εκχυλισμάτων της ρίζας του φυτού Cichorium intybus οδήγησαν 3 πανεπιστήμια της Αμερικής σε σχετική έρευνα. Οι μελέτες διαπίστωσαν την ύπαρξη λακτονών στην ρίζα οι οποίες είναι έντονα ανθελονοσιακές.
-
Αντιοξειδωτικές ιδιότητες: Σε σχετική έρευνα του Πανεπιστημίου της Πάβιας στην Ιταλία τεκμηριώθηκαν οι αντιοξειδωτικές και προοξειδωτικές ιδιότητες των υδατοδιαλυτών ουσιών του φυτού.
ΑΛΛΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ:
Οι ρίζες έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή βιομάζας για βιομηχανική χρήση επειδή είναι πλούσια σε ινουλίνη (άμυλο) η οποία μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε αλκοόλη. Ακόμη μία μπλε χρωστική ουσία έχει ληφθεί από τα φύλλα που χρησιμοποιείται στον χρωματισμό εδώδιμων προϊόντων.
Τα λουλούδια αποτελούν ένα εναλλακτικό συστατικό της «QR» που είναι φυτικό λίπασμα και ενεργοποιητής (είναι ένα αποξηραμένο και κονιοποιημένο μίγμα από διάφορα βότανα που μπορούν να προστεθούν σε ένα σωρό λιπάσματος, προκειμένου να επιταχυνθεί η βακτηριακή δραστηριότητα και επομένως να μειωθεί ο χρόνος που απαιτείται για να κάνει το κομπόστ).
Τρόποι χρήσης
Για τη δυσκοιλιότητα παρασκευάστε αφέψημα ρίζας χρησιμοποιώντας 20 γρ. ρίζα κιχωρίου σε 500 ml νερού και πίνετε δύο με τρία ποτήρια καθημερινά.
Για τη χολολιθίαση φτιάξτε σαλάτα, χρησιμοποιώντας τα τρυφερά φύλλα του κιχωρίου και τρώτε κάθε μέρα πριν το γεύμα σας για κάμποσες ημέρες.
Για τόνωση παρασκευάστε αφέψημα ρίζας 20 γρ. ρίζα κιχωρίου σε 500 ml νερού και πίνετε ένα με δύο ποτήρια καθημερινά.
Ως υποκατάστατο του καφέ, καβουρδίστε και αλέστε τη ρίζα του κιχωρίου. Η γεύση του είναι πολύ δυνατή.
Πως τα μαζεύουμε:
Συγκομίζονται όλα μαζί ή τμηματικά όταν έχουν αναπτυχθεί αρκετά σε μέγεθος. Αν δεν θέλετε να τα προμηθευτείτε από τις λαϊκές αγορές ή από τον μανάβη της γειτονιά σας, μπορείτε να κόψετε τα φυτά, όταν ο καιρός είναι καλός, ανάλογα με τις ανάγκες σας, όταν αυτά θα είναι πλέον αρκετά συμπαγείς.
Όταν τα συλλέγουμε, το μαχαίρι μπαίνει λίγο πιο βαθιά στο έδαφος, αλλιώς θα μας μείνουν όλα τα φύλλα στο χέρι, εν αντιθέσει με την πρακτική που κάνουμε στα άλλα είδη ραδικιού, όπου για προστασία της χλωρίδας τα κόβουμε ψηλά στη ρίζα.
©ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ*Οι πληροφορίες που περιέχονται στην σελίδα ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ
δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την γνωμάτευση του ιατρού σας. Αν
αποφασίσετε να ακολουθήσετε κάποια θεραπεία ή διατροφή ρωτήστε τον
προσωπικό ιατρό σας.
Ακολουθήστε μας και στο Facebook
Για να μην χάνεις καμία ανάρτηση, ακολούθησε μας στο GOOGLE NEWS!
Μια φωτογραφία χίλιες λέξεις: Ακολούθησε μας και στο Instagram
Social Plugin