Το φυτό που αποκαλείται και "Αγκάθι του Χριστού"

Το συναντάμε στις άκρες του δρόμου και των χωραφιών, στα βουνά και στα λιβάδια, ωστόσο είτε δεν το προσέχουμε καθόλου, είτε μας απωθεί η όψη του και κυρίως τα αγκάθια του.

Ο λόγος για το παλιούρι, έναν φυλλοβόλο θάμνο, που παλαιότερα χρησιμοποιούνταν ως φράχτης, ενώ πλέον φροντίζουμε, όπου το συναντάμε στον χώρο μας, να τον εξολοθρεύουμε.

Σίγουρα είναι ένα παρεξηγημένο φυτό – βότανο, ίσως όμως αν μάθουμε την ιστορία και τις θεραπευτικές του ιδιότητες να αλλάξουμε άποψη…

Το παλιούρι φέρει το επιστημονικό όνομα Πάλιουρας (Paliurus spina – christi και Paliurus aculeatus) και είναι γνωστός με τα ονόματα τσαλί, πάλιουρας, παλέουρο. Ανήκει στην οικογένεια των Ραμνοειδών ή Ραμνωδών (Rhamnaceae). Φυτρώνει σε ολόκληρη την Ελλάδα και γενικά στις Μεσογειακές χώρες, σε περιοχές σχετικά χαμηλού υψομέτρου και ημιορεινές. Αντέχει στην ξηρασία και έχει ύψος περίπου 2 – 3 μέτρα.

Ο Γαληνός και η θρησκευτική παράδοση
Το παλιούρι είναι ένα βότανο, που όπως τα περισσότερα, είναι γνωστό από την αρχαιότητα. Μάλιστα, ο Γαληνός στο «Περί της των απλών φαρμάκων κράσεως και δυνάμεως Βιβλίον Θ», (τόμ. ΧΙΙ, σελ. 93-94), λέει πως χρησιμοποιεί τα φύλλα και τη ρίζα του για να θεραπεύει τα φύματα, ενώ τον καρπό για να διαλύει τους λίθους της ουροδόχου κύστεως, μία αντίληψη που διατηρείται μέχρι σήμερα.

Το Paliurus spina-christi, κοινώς γνωστό ως το «αγκάθι του Χριστού», «αγκάθι γιρλάντα», «αγκάθι της Ιερουσαλήμ» ή «στέμμα από αγκάθια», είναι ένα είδος Παλίουρου, το οποίο κατάγεται από την περιοχή της Μεσογείου και τη νοτιοδυτική και Κεντρική Ασία, από το Μαρόκο και την Ισπανία, ανατολικά προς το Ιράν και το Τατζικιστάν. Η ονομασία «τσαλί» φαίνεται να είναι Τουρκικής προελεύσεως (cali = βάτος).

Σύμφωνα με τη θρησκευτική μας παράδοση, το αγκάθινο στεφάνι του Ιησού πριν από τη Σταύρωση φτιάχτηκε με τα κλαδιά του και για την εν λόγω χρήση του στη σκηνή διαπόμπευσης γίνεται σε τρία από τα Δώδεκα Ευαγγέλια.

Η χρήση του στη λαϊκή ιατρική
Το Παλιούρι ανθίζει όταν πια πάψουν τα κρύα και συγκεκριμένα το 2ο δεκαπενθήμερο του Μαϊου. Ωστόσο, για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιείται ο καρπός (σπόροι) του φυτού, που ωριμάζει από τον Οκτώβριο έως το Δεκέμβριο. Περιέχει φλαβονοειδή (ρουτίνη, κουερσετίνη και κουερσετίνη3-O-ραμνογλυκοσίδη 7-O-ραμνοζίδιο ), αλκαλοειδή και ταννίνες.

Ο καρπός του δρα ως αντιφλεγμονώδες, αντισηπτικό, αντισπασμωδικό, αποχρεμπτικό, στυπτικό και διουρητικό βότανο. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιείται για την καλή λειτουργία του πεπτικού, για τη δυσκοιλιότητα, τη διάρροια, σαν καθαρκτικό, για τις πέτρες των νεφρών και της ουροδόχου κύστης. Παράλληλα, πολλοί το χρησιμοποιούν για προβλήματα του αναπνευστικού, όπως ο βήχας, το άσθμα και η βρογχίτιδα ενώ βοηθάει στην υπέρταση και την αρθρίτιδα. Στη λαϊκή ιατρική χρησιμοποιήθηκε επίσης για τη μείωση της χοληστερόλης ενώ στο Ιράν το καταναλώνουν σήμερα ως διουρητικό και αντιυπερτασικό.

Όσον αφορά την εξωτερική του χρήση, συμβάλλει στη θεραπεία προβλημάτων του δέρματος, όπως λειχήνες και εκζέματα. Συνδυάζεται άψογα με τον κοινό λιναρόσπορο, το τίλιο, την πριμούλα, το πεντάνευρο, τη σάλβια και την άγρια μολόχα σε περιπτώσεις άσθματος και (οξείας) βρογχίτιδας.

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Ο καρπός δρα ως αντιφλεγμονώδες, αντισηπτικό, αντισπασμωδικό, αποχρεμπτικό, στυπτικό και διουρητικό βότανο.
Οι καρποί έχουν ιδιότητες που βοηθούν στην καλή λειτουργία του πεπτικού και του ουροποιητικού συστήματος. Χρησιμοποιούνται για τη δυσκοιλιότητα, τη διάρροια, σαν καθαρκτικό, για τις πέτρες των νεφρών και της ουροδόχου κύστης. Επίσης έχουν ιδιότητες διουρητικές, αντισηπτικές, αντιφλεγμονώδεις, αποχρεμπτικές κ.λπ. Χρησιμοποιούνται για προβλήματα του αναπνευστικού, όπως βήχας, άσθμα, βρογχίτιδα. Ακόμη βοηθάνε στην υπέρταση και την αρθρίτιδα. Εξωτερικά χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία προβλημάτων του δέρματος, όπως λειχήνες, εκζέματα κ.λπ. Μερικοί υποστηρίζουν ότι θεραπευτικές ιδιότητες, κυρίως για το ουροποιητικό σύστημα, διαθέτουν και οι ρίζες του θάμνου.
Το αφέψημα του βοτάνου χρησιμοποιείται για τον βήχα, το άσθμα, τη διάρροια, την υπέρταση, τον καθαρισμό του αίματος σε φλεγμονές.
Συνδυάζεται άψογα με τον κοινό λιναρόσπορο, το τίλιο, την πριμούλα, το πεντάνευρο, τη σάλβια και την άγρια μολόχα σε περιπτώσεις άσθματος και (οξείας) βρογχίτιδας.
Θεωρείται ότι έχει καθαρκτική δράση στο παχύ έντερο, ενώ καταπολεμά την παραμορφωτική αρθρίτιδα -γι’ αυτό και καταναλώνεται συχνά από ηλικιωμένους.
Εξωτερικά φαίνεται να βοηθά ιδιαίτερα στην αντιμετώπιση εστιών εκζέματος χάρη στην αντιφλεγμονώδη δράση του.

Παρασκευή και δοσολογία
Παρασκευάζεται ως αφέψημα. Μία κουταλιά της σούπας με αποξηραμένους καρπούς τους βράζουμε σε μισό λίτρο νερό για 10 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε τρεις φορές την ημέρα.

Προφυλάξεις
Δεν αναφέρονται παρενέργειες. Τηρούμε την συνιστώμενη δοσολογία

EXTRA INFO: Μπορείτε να συλλέξετε τους καρπούς του αυτή την περίοδο. Παράλληλα, μπορείτε να το προμηθευτείτε από καταστήματα που πουλάνε βότανα. Δεν έχουν αναφερθεί παρενέργειες, ωστόσο, όπως όλα τα βότανα για τη σωστή χρήση τους πρέπει να συμβουλευτείτε πρώτα τον γιατρό σας. Μην κάνετε κατάχρηση και να θυμάστε πως τα βότανα δεν αντικαθιστούν τα φάρμακα.

©ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ*Οι πληροφορίες που περιέχονται στην σελίδα ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την γνωμάτευση του ιατρού σας. Αν αποφασίσετε να ακολουθήσετε κάποια θεραπεία ή διατροφή ρωτήστε τον προσωπικό ιατρό σας.

Ακολουθήστε μας και στο Facebook