Το σπήλαιο του Πλάτωνα
Σύμφωνα με τον αλληγορικό μύθο οι άνθρωποι ζούμε σαν φυλακισμένοι μέσα στις παραισθήσεις και τις αυταπάτες και δεν μπορούμε να γνωρίσουμε την αλήθεια γιατί μας εμποδίζουν τα δεσμά των αισθήσεων αλλά και τα δεσμά των εξουσιαστών, που χειραγωγούν τις αισθήσεις μας ώστε να αντιλαμβανόμαστε μόνο την πραγματικότητα όπως την καθορίζουν εκείνοι.
Το σπήλαιο του Πλάτωνα είναι μια από τις πιο διάσημες και επιδραστικές αλληγορίες στην ιστορία της φιλοσοφίας. Παρουσιάζεται στο έργο του Πλάτωνα, "Πολιτεία", και χρησιμοποιείται για να εξηγήσει τη φύση της πραγματικότητας, της γνώσης και της φιλοσοφίας.
Κάποια στιγμή ένας δεσμώτης απαλλάσσεται επιτέλους απ’ την επιρροή των δογμάτων, χάρη στην παιδεία και τον ορθό λόγο και επιτέλους με καθαρή σκέψη μπορεί να γνωρίσει την αλήθεια βασιζόμενος σε αποδείξεις.
Ο Μύθος με τη σπηλιά στην Πολιτεία του Πλάτωνα
Η Πολιτεία περιλαμβάνει την Αλληγορία του σπηλαίου, με την οποία ο Πλάτων εξηγεί τη Θεωρία των Ιδεών του.
Η σημερινή κατάσταση του ανθρώπου, λόγω απαιδευσίας, μπορεί να αναπαρασταθεί άψογα από τον περίφημο μύθο του σπηλαίου που διηγείται ο Πλάτωνας, στην αρχή του έβδομου βιβλίου της Πολιτείας του.
Η Ερμηνεία
Η αλληγορία του σπηλαίου έχει πολλές ερμηνείες, αλλά γενικά συμβολίζει:
- Την αίσθηση της πραγματικότητας: Οι αλυσοδεμένοι αντιπροσωπεύουν τους ανθρώπους που βασίζονται στις αισθήσεις τους για να κατανοήσουν τον κόσμο, χωρίς να αναζητούν βαθύτερες αλήθειες.
- Τη φιλοσοφία: Ο άνθρωπος που απελευθερώνεται συμβολίζει τον φιλόσοφο, που αναζητά την αλήθεια πέρα από τις εμφανίσεις.
- Την εκπαίδευση: Η διαδικασία της εξόδου από τη σπηλιά και της προσαρμογής στο φως αντιπροσωπεύει την εκπαιδευτική διαδικασία.
- Την αλήθεια: Ο ήλιος συμβολίζει την ύψιστη αλήθεια ή το "Ιδέα του Αγαθού", όπως την ονομάζει ο Πλάτων
Η Ερμηνεία του Νίτσε
Ο Φρίντριχ Νίτσε, γνωστός για την κριτική του στην πλατωνική φιλοσοφία, θεωρούσε το σπήλαιο του Πλάτωνα ως μια εκδήλωση του «πνεύματος της βαρύτητας», δηλαδή μιας τάσης προς τον πλατωνισμό που καταπιέζει τη ζωή και την ατομικότητα. Για τον Νίτσε, ο ήλιος του Πλάτωνα, που αντιπροσωπεύει το Ιδέα του Αγαθού, είναι μια κατασκευή που αποσπά την προσοχή από την πραγματική ζωή και τις αισθήσεις.
Ο Νίτσε υποστήριζε ότι η αναζήτηση της αλήθειας πέρα από τις αισθήσεις, όπως την περιγράφει ο Πλάτων, οδηγεί σε μια αποδυνάμωση της ζωής και σε μια άρνηση της γήινης ύπαρξης. Αντίθετα, ο Νίτσε προέβαλε μια φιλοσοφία της «αποτίναξης των ηθικών» και της αποδοχής της πολυμορφίας της ζωής, μιας ζωής που δεν περιορίζεται από αφηρημένες ιδέες.
Ο άνθρωπος ζει σε μια ψευδαίσθηση
Σύμφωνα με τον αλληγορικό μύθο οι άνθρωποι ζούμε σαν φυλακισμένοι μέσα στις παραισθήσεις και τις αυταπάτες μας και δεν μπορούμε να γνωρίσουμε την αλήθεια γιατί μας εμποδίζουν τα δεσμά των αισθήσεων αλλά και τα δεσμά των εξουσιαστών, που χειραγωγούν τις αισθήσεις μας ώστε να αντιλαμβανόμαστε μόνο την πραγματικότητα όπως την καθορίζουν εκείνοι.
Κάποια στιγμή μερικοί δεσμώτες απαλλάσσονται επιτέλους από την επιρροή των δογμάτων, χάρη στην παιδεία και τον ορθό λόγο και επιτέλους με καθαρή σκέψη μπορούν να γνωρίσουν την αλήθεια βασιζόμενοι σε αποδείξεις.
Ο μύθος του σπηλαίου
Ο μύθος αυτός διηγείται πως σε ένα σπήλαιο, κάτω από τη γη, βρίσκονται μερικοί άνθρωποι αλυσοδεμένοι με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν να δουν μόνο τον απέναντί τους τοίχο. Δεν μπορούν να κοιτάξουν ούτε πίσω, ούτε δεξιά, ούτε αριστερά. Πίσω τους ωστόσο είναι αναμμένη μια φωτιά. Έτσι οτιδήποτε εκδηλώνεται πίσω από την πλάτη τους αναπαριστάνεται ως σκιά στον απέναντι τους τοίχο. Επειδή οι άνθρωποι αυτοί σε ολόκληρη τη ζωή τους τα μόνα πράγματα που έχουν δει είναι οι σκιές των πραγμάτων, έχουν την εντύπωση ότι οι σκιές που βλέπουν πάνω στον τοίχο είναι τα ίδια τα πράγματα. Εάν όμως κάποιος από τους αλυσοδεμένους ανθρώπους του σπηλαίου κατορθώσει να ελευθερωθεί, να βγει από τη σπηλιά και να ανέβει πάνω στη γη και, κάτω από το φως του ήλιου πλέον, δει τα πράγματα, θα καταλάβει την πλάνη στην οποία ζούσε όσο ήταν μέσα στη σπηλιά. Θα αντιληφθεί τότε ότι οι σύντροφοι του, που εξακολουθούν να βρίσκονται αλυσοδεμένοι στο σπήλαιο, ακόμη ζουν βυθισμένοι μέσα στις ψευδαισθήσεις.
Η Ερμηνεία του Χάϊδεγκερ
Ο Μάρτιν Χάϊδεγκερ, από την άλλη πλευρά, ενδιαφερόταν περισσότερο για την υπαρξιακή διάσταση της αλληγορίας. Για τον Χάϊδεγκερ, το σπήλαιο του Πλάτωνα δεν είναι απλώς μια αλληγορία για τη γνώση, αλλά μια μεταφορά της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο άνθρωπος, σύμφωνα με τον Χάϊδεγκερ, είναι «ριζωμένος» στον κόσμο και η αναζήτηση της αλήθειας είναι μια διαδικασία που περιλαμβάνει την κατανόηση της θέσης μας στον κόσμο.
Ο Χάϊδεγκερ υποστήριζε ότι ο Πλάτων, με την αλληγορία του σπηλαίου, προσπαθούσε να περιγράψει την ανθρώπινη κατάσταση ως μια κατάσταση «εξορίας» από την «αλήθεια» ή το «όν». Ωστόσο, ο Χάϊδεγκερ διαφωνούσε με την πλατωνική αντίληψη για την αλήθεια ως κάτι που βρίσκεται «έξω» από τον άνθρωπο. Αντίθετα, ο Χάϊδεγκερ υποστήριζε ότι η αλήθεια είναι κάτι που «αποκαλύπτεται» στον άνθρωπο μέσα από την ύπαρξή του στον κόσμο.
Η ερμηνεία του μύθου από τον μεγάλο μας φιλόσοφο
Κατά τον Πλάτωνα, ο απελεύθερος δεσμώτης είναι ο φιλόσοφος, ο οποίος βλέπει τα ίδια τα όντα, τις ιδέες, και όχι τα είδωλά τους. Οι αλυσοδεμένοι σύντροφοι του είναι οι κοινοί άνθρωποι που, έχοντας εθισθεί στις απατηλές παραστάσεις των αισθητών πραγμάτων, ζουν, χωρίς να το ξέρουν, μέσα στο ψέμα. Πάντοτε βέβαια, για τον Πλάτωνα, υπάρχει η δυνατότητα απεμπλοκής των αλυσοδεμένων ανθρώπων από τις πλάνες τους. Για να το πετύχουν αυτό, χρειάζεται να αποδεσμευτούν από τις αλυσίδες τους. Αυτές συμβολίζουν τις αισθήσεις τους, που τους υποχρεώνουν να παρατηρούν μόνο τα απατηλά είδωλα των ιδεών, των αληθινών όντων. Αντί για τις αισθήσεις τους όμως θα πρέπει να εμπιστευτούν τον νου τους.
Ο ρόλος του Μύθου και η θέση του Φιλόσοφου στην Πολιτεία του Πλάτωνα
Η αλληγορία του σπηλαίου είναι μια προσπάθεια τεκμηρίωσης της θέσης του φιλόσοφου ως βασιλιά στην Ιδεώδη Πολιτεία. Οι φυλακισμένοι αρχίζουν να αποδίδουν τα μη πραγματικά σχήματα των σκιών με όρους και έννοιες, ενώ πιστεύουν ότι οι σκιές αυτές είναι η πραγματικότητα.
Το ότι οι φυλακισμένοι, ωστόσο, μπορούν να δουν μόνο τις σκιές αυτές, δε σημαίνει ότι ο υπαρκτός κόσμος περιορίζεται μόνο μες στο σπήλαιο. Αν κάποιοι καταφέρουν να λυθούν από τις αλυσίδες και βγουν από το σπήλαιο, θα τυφλωθούν από τη λάμψη του Ήλιου και θα επιστρέψουν πίσω. Αν, ωστόσο, συνηθίσουν το φως, θα δουν καθαρά τον Ήλιο, που συμβολίζει το Αγαθό, και θα καταλάβουν ότι όσα έβλεπαν μες στο σπήλαιο ήταν απλά αντίγραφα των αληθινών. Ίσως σκεφτούν να επιστρέψουν πίσω, λυπούμενοι τους φυλακισμένους συντρόφους τους. Πίσω, όμως, στο σπήλαιο, δε θα μπορούν να συνηθίσουν στο σκοτάδι, και, προσπαθώντας να διδάξουν στους υπόλοιπους την αλήθεια, ίσως δεχτούν το μίσος και την αντίδρασή τους.
Σωκράτης : « -Και αν κανείς ήθελεν να επιχειρήσει να τους λύσει από τα δεσμά τους και να τους ανεβάσει, δεν θα ήσαν ικανοί να τον σκοτώσουν αν ημπορούσαν να τον πιάσουν στα χέρια τους; Αφου θα θεωρούσαν ότι θέλει να τους κάνει κακό και να τους τυφλώσει ενώ αυτός θέλει να τους δείξει το μόνο αληθινό Φώς.» Γλαύκων : «-Το δίχως άλλο!». Έχουμε πολλά θλιβερά ιστορικά παραδείγματα εν προκειμένω. Ο ίδιος ο Σωκράτης είχε τραγικό τέλος, επειδή εισήγαγε καινά δαιμόνια…
Ωστόσο, όσοι ελευθερώθηκαν, οι φιλόσοφοι, έχουν χρέος να επιστρέψουν πίσω και να διδάξουν και τους υπόλοιπους.
Συχνά, ο Ήλιος, που συμβολίζει το Αγαθό, ωθεί στην ερμηνεία του Μύθου του Σπηλαίου από θρησκευτικής απόψεως: χωρίς Θεό, οι άνθρωποι ζουν μες το σκοτάδι.
Ο κόσμος μέσα στο σπήλαιο, για ολόκληρο το έργο της Πολιτείας, εκφράζει την εμμονή στα αισθητά πράγματα, όσων μπορούν οι άνθρωποι να αντιληφθούν με τις αισθήσεις τους, ενώ η άνοδος στον πραγματικό κόσμο και η όραση των αληθινών Ιδεών υπό το φως του Ήλιου οδηγούν στην κατα τον Πλάτωνα απόλυτη αλήθεια:
Την εναρμόνιση των τριών τμημάτων της ψυχής και την ενδυνάμωση του λογιστικού.
Καθηλωμένοι στην ίδια θέση οι έγκλειστοι βλέπουν μόνο σκιές και, ελλείψει άλλων ερεθισμάτων, θεωρούν αυτονόητη την αυθεντικότητά τους. Τα δεσμά τούς στερούν κάθε δυνατότητα κίνησης, αυτενέργειας και διεύρυνσης του οπτικού τους πεδίου. Προσωπική δράση δεν υφίσταται. Υπάρχει μόνον όρασης αλλά και αυτή δεν είναι άλλο από παθητική παρατήρηση των συμβάντων, αναντίρρητη αποδοχή των δεδομένων των αισθήσεων, άγνοια, πλάνη.
Η ανάβαση στον κόσμο του φωτός συνιστά μια πορεία, η οποία ξεκινώντας από μια αρνητική γνώση, από τη γνώση „του τι δεν είναι“, απολήγει στην αυτογνωσία και την κοσμογνωσία. Ο κόσμος του σπηλαίου απεικονίζει την εμμονή της ψυχής στο αισθητόν, την υπερεκτίμησή του, την παντελή κυριαρχία των αισθήσεων και του επιθυμητικού τμήματός της επί του λογιστικού. Η προσκόλληση στο γίγνεσθαι επιφέρει ψυχική σύγχυση, νόσον, ενώ η θέασις των όντων εσωτερική ισορροπία , την εναρμόνιση των τριών τμημάτων της ψυχής και την ενδυνάμωση του λογιστικού μέρους της. Για τον Πλάτωνα, το αίτημα της αυτογνωσίας είναι πρωταρχικό. Ακόμη κι αν δε βρεθεί ποτέ ο φιλόσοφος -ηγέτης που θα διοικήσει την ιδανική πολιτεία, κάθε άνθρωπος χωριστά θα πρέπει να επιδιώξει τουλάχιστον να ρυθμίσει το πολίτευμα της ψυχής του.
Η ερμηνεία της αλληγορίας του σπηλαίου του Πλάτωνα στη σύγχρονη εποχή
Οι άνθρωποι, από αρχαιότατες εποχές ως σήμερα, ζούμε φυλακισμένοι στα σώματά μας, μέσα στις παραισθήσεις, τις ψευδαισθήσεις και τις αυταπάτες μας που δημιουργούνται από τον εγωκεντρισμό, την επιθυμία για απόκτηση και εξουσία, τον ατομικισμό, την αδιαφορία για τους άλλους, την προσκόλληση μόνο στις σωματικές μας ανάγκες και σε αυτές που μας προστάζει η αυτοϊκανοποίηση του εαυτούλη μας και την άκριτη υπακοή σε αυτό που μας παρουσιάζουν ως πραγματικό και ως την μοναδική μας επιλογή για ζωή . Για να γνωρίσουμε την αλήθεια, πρέπει ν’ αποτινάξουμε τα δεσμά των αισθήσεων αλλά και τα δεσμά των ποικίλων εξουσιαστών, που αφήνουν ν’ αντιλαμβανόμαστε μόνο τα αντίγραφα και τις απατηλές σκιές της πραγματικότητας.
Έρχεται όμως κάποια στιγμή, που κάποιοι δεσμώτες, καταφέρνουν ν’ απαλλαγούν απ’ την επιρροή των αισθήσεων και των δογμάτων και να γνωρίσουν την αλήθεια, βασιζόμενοι στις αποδείξεις που τους παρέχει μόνο ο ορθός λόγος και η καθαρή σκέψη. Οι άνθρωποι αυτοί είναι οι φιλόσοφοι και οι «πεπαιδευμένοι», οι μορφωμένοι, που η παιδεία τους δείχνει τον τρόπο πώς, ξεγλιστρώντας μέσα από τα ποικίλα δογματικά δίχτυα, να ξεφύγουν από τη μοίρα των δεσμωτών της σπηλιάς…
Άλλωστε ο κόσμος του σπηλαίου και όσα διαδραματίζονται εντός του είναι τόσο δεδομένος, ώστε να μη γεννά την παραμικρή αμφιβολία για το αν είναι αληθινός. Ωστόσο αυτό συμβαίνει και στη δική μας πραγματικότητα που δεδομένα και αληθινά θεωρούνται μόνο όσα μας δείχνουν τα ΜΜΕ, όσα μάθαμε στο σχολείο, όσα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας όχι όμως με τον νου μας, όσες επιθυμίες απορρέουν από τις σωματικές μας ανάγκες αλλά και τις ανάγκες επιβεβαίωσης του υπέρμετρου εγώ μας με αποτέλεσμα όλα αυτά να έχουν οδηγήσει τον άνθρωπο στη ψευδαίσθηση πως είναι μόνος του και ο μόνος τρόπος να επιβιώσει είναι εις βάρος των άλλων και της φύσης.
Οι ομοιότητες με την ταινία Matrix
Σημασία
Η αλληγορία του σπηλαίου παραμένει εξαιρετικά σημαντική μέχρι σήμερα, καθώς θέτει ερωτήματα για τη φύση της γνώσης, την πραγματικότητα και τη σχέση μας με τον κόσμο. Επηρέασε βαθιά την ιστορία της φιλοσοφίας και συνεχίζει να εμπνέει φιλοσόφους, επιστήμονες και καλλιτέχνες.
Ο πυρήνας του μύθου του σπηλαίου ξαναπροτάθηκε, σε σύγχρονη εκδοχή, στην ταινία το Matrix (1999) των αδερφών Andy και Larry Wachowsky (Γουατσόφσκυ). Η ταινία, ως γνωστόν, περιγράφει ένα μέλλον στο οποίο ο κόσμος όπως τον ξέρουμε εμείς είναι ουσιαστικά το Matrix, μια εικονική πραγματικότητα που δημιουργήθηκε και συντηρείται από νοήμονες μηχανές προκειμένου να κατευνάσει, υποτάξει και εκμεταλλευτεί τον ανίδεο ανθρώπινο πληθυσμό ως πηγή ενέργειας (παραγωγής και κατανάλωσης, θα λέγαμε).
Όπως στο μύθο του σπηλαίου, ο κόσμος του Μάτριξ (σπηλιά –ΜΗΤΡΑ – matrix), είναι ένας κόσμος παραισθήσεων. Οι άνθρωποι ζουν και κινούνται σε αυτόν, χωρίς να υποψιάζονται την πραγματική «ψεύτικη» κατάστασή του. Η ταινία αναφέρεται δήθεν στο μέλλον, για ευνόητους λόγους, ενώ περιγράφει γλαφυρά τη σύγχρονη κατάσταση της ανθρωπότητας. Στην πρώτη ταινία της σειράς, ο ήρωας ο Neo, διαλέγει το κόκκινο χάπιπου του επιτρέπει να προχωρήσει στην αφύπνιση. Ο Σκοτεινός, όπως τον αποκαλούσαν, Ηράκλειτος δηλώνει χαρακτηριστικά:
«ΕΝΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΞΥΠΝΗΤΟΥΣ. ΟΙ ΚΟΙΜΙΣΜΕΝΟΙ ΖΟΥΝ Ο ΚΑΘΕΝΑΣ ΣΤΟ ΔΙΚΟ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟ».
από την ταινία the Matrix
Όμως δεν θέλουν όλοι οι άνθρωποι να ξεφύγουν από το Μάτριξ!.. Δεν είναι όλοι έτοιμοι να αντικρούσουν την φοβερή πραγματικότητα. Θέλουν σαν το Σάιφερ να ζουν στον ψεύτικο κόσμο. Όταν τους δίνουν «το κόκκινο και το μπλε χάπι», δεν επιλέγουν οι περισσότεροι το κόκκινο που θα τους οδηγήσει στο «ξύπνημα». Προτιμούν να μένουν στο όνειρο, παρά να αντιληφθούν το μέγεθος του εφιάλτη στον οποίο είναι έτσι κι αλλιώς μπλεγμένοι.
Οι παρόμοιες ερμηνείες του Μύθου και της ταινίας Μάτριξ στη σημερινή πραγματικότητα
Δεν μπορούμε να αναγκάσουμε κανένα να ξυπνήσει με το ζόρι. Αυτό όμως που έχουμε υποχρέωση είναι να καταστήσουμε εμφανή και προσβάσιμη την έξοδο από το τούνελ γι‘ αυτούς, που έχουν κουραστεί να ζουν στο όνειρο-εφιάλτη και η ψυχή τους είναι έτοιμη να ανθίσει στη συνειδητότητα. Δεν είναι χρήσιμο να περιμένουμε την έλευση του Νέου (Νήο=New) εκλεκτού για να μας σώσει από τη μηχανικότητα, γιατί μόνο ο καθένας μπορεί, με τη δική του προσπάθεια και τη σχετική εξωτερική βοήθεια, να γίνει o σωτήρας του εαυτού του. Τα πράγματα όμως δεν είναι και τόσο ζοφερά. Αυτή είναι η μία πλευρά της Σελήνης, η σκοτεινή. Υπάρχει όμως και η άλλη που μας κάνει να είμαστε, υπό όρους, αισιόδοξοι….Είναι η πλευρά που υπάρχει στην έξοδο του σπηλαίου….
Η Αλληγορία του Σπηλαίου μέσα από το Πρίσμα του Νίτσε και του Χάϊδεγκερ
Η αλληγορία του σπηλαίου του Πλάτωνα, μια κλασική μελέτη της φύσης της πραγματικότητας και της γνώσης, έχει αποτελέσει αντικείμενο ερμηνείας και αναθεώρησης από φιλοσόφους όλων των εποχών. Ο Νίτσε και ο Χάϊδεγκερ, δύο από τους πιο σημαντικούς φιλοσόφους του 19ου και του 20ού αιώνα αντίστοιχα, προσέγγισαν την αλληγορία με έναν ιδιαίτερο και πρωτότυπο τρόπο.
Η Ερμηνεία του Νίτσε
Ο Φρίντριχ Νίτσε, γνωστός για την κριτική του στην πλατωνική φιλοσοφία, θεωρούσε το σπήλαιο του Πλάτωνα ως μια εκδήλωση του «πνεύματος της βαρύτητας», δηλαδή μιας τάσης προς τον πλατωνισμό που καταπιέζει τη ζωή και την ατομικότητα. Για τον Νίτσε, ο ήλιος του Πλάτωνα, που αντιπροσωπεύει το Ιδέα του Αγαθού, είναι μια κατασκευή που αποσπά την προσοχή από την πραγματική ζωή και τις αισθήσεις.
Ο Νίτσε υποστήριζε ότι η αναζήτηση της αλήθειας πέρα από τις αισθήσεις, όπως την περιγράφει ο Πλάτων, οδηγεί σε μια αποδυνάμωση της ζωής και σε μια άρνηση της γήινης ύπαρξης. Αντίθετα, ο Νίτσε προέβαλε μια φιλοσοφία της «αποτίναξης των ηθικών» και της αποδοχής της πολυμορφίας της ζωής, μιας ζωής που δεν περιορίζεται από αφηρημένες ιδέες.
Η Ερμηνεία του Χάϊδεγκερ
Ο Μάρτιν Χάϊδεγκερ, από την άλλη πλευρά, ενδιαφερόταν περισσότερο για την υπαρξιακή διάσταση της αλληγορίας. Για τον Χάϊδεγκερ, το σπήλαιο του Πλάτωνα δεν είναι απλώς μια αλληγορία για τη γνώση, αλλά μια μεταφορά της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο άνθρωπος, σύμφωνα με τον Χάϊδεγκερ, είναι «ριζωμένος» στον κόσμο και η αναζήτηση της αλήθειας είναι μια διαδικασία που περιλαμβάνει την κατανόηση της θέσης μας στον κόσμο.
Ο Χάϊδεγκερ υποστήριζε ότι ο Πλάτων, με την αλληγορία του σπηλαίου, προσπαθούσε να περιγράψει την ανθρώπινη κατάσταση ως μια κατάσταση «εξορίας» από την «αλήθεια» ή το «όν». Ωστόσο, ο Χάϊδεγκερ διαφωνούσε με την πλατωνική αντίληψη για την αλήθεια ως κάτι που βρίσκεται «έξω» από τον άνθρωπο. Αντίθετα, ο Χάϊδεγκερ υποστήριζε ότι η αλήθεια είναι κάτι που «αποκαλύπτεται» στον άνθρωπο μέσα από την ύπαρξή του στον κόσμο.
Συνοπτικά:
- Νίτσε: Κριτική στην πλατωνική φιλοσοφία, προώθηση της ζωής και των αισθήσεων έναντι των αφηρημένων ιδεών.
- Χάϊδεγκερ: Υπαρξιακή προσέγγιση, έμφαση στην ανθρώπινη κατάσταση και την αναζήτηση της αλήθειας μέσα από την ύπαρξη στον κόσμο.
©ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ*Οι πληροφορίες που περιέχονται στην σελίδα ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την γνωμάτευση του ιατρού σας. Αν αποφασίσετε να ακολουθήσετε κάποια θεραπεία ή διατροφή ρωτήστε τον προσωπικό ιατρό σας.
Ακολουθήστε μας και στο Facebook
Για να μην χάνεις καμία ανάρτηση, ακολούθησε μας στο GOOGLE NEWS!
Μια φωτογραφία χίλιες λέξεις: Ακολούθησε μας και στο Instagram
Social Plugin